Kepçe Kulak Bozukluğu
Çocuklarda yüzde görülen en sık bozukluk olan kepçe kulak bozukluğu farklı toplumlarda farklı oranlarda gösterilmiş olsa da genel olarak yaklaşık % 6-8 oranında görüldüğü söylenebilir. Kadın ve erkekleri eşit oranda etkiler. Genellikle rastlantısal olarak görülür. Ancak ailesel bir yatkınlık da olabilir ve anne-babadan çocuğa geçebilir. Sıklıkla her iki kulağı birden etkiler. Ancak tek taraflı olarak da görülebilir. Her iki tarafta da kepçe kulak bozukluğu olan durumlarda nadir olmayan bir şekilde iki kulak arasında fark olabilir. Yani bir kulak daha fazla kepçeyken diğer kulaktaki kepçelik daha az olabilir.
Öte yandan, kepçe kulak bozukluğunun haricinde kulakta daha az sıklıkta görülen başka şekil bozuklukları da eşlik edebilir.
Kepçe kulak bozukluğunu ve tedavisini anlamak için normal kulak anatomisine ve kepçe kulağa yol açan bozukluklara bakmak gerekir.
Normal Kulak Gelişimi ve Anatomisi
Erişkinlerde kulak uzunluğu yaklaşık olarak 6 cm kadardır ve genişliği uzunluğunun % 55’i kadardır. Çocuklarda kulak, erişkin enine 6-7 yaşında, erişkin yüksekliğine 12-13 yaşında erişilir. Erkek çocuklarında ortalama kulak uzunluğu 6 yaşında 55 mm, 12 yaşında 60 mm ve 18 yaşında 62 mm’dir. Diğer taraftan, kız çocuklarında 6 yaşında 54 mm, 12 yaşında 58 mm ve 18 yaşında 58 mm’dir. Kulağın genişliği ise, erkeklerde 6 yaşında 34 mm, 12 yaşında 35 mm ve 18 yaşında 36 mm iken, kızlarda 6 yaşında 33 mm, 12 yaşında 34 mm ve 18 yaşında 34 mm’dir. Yani bu verilere göre, kulak gelişiminin 12 yaşında neredeyse tamamlandığı söylenebilir.
Öte yandan, kulağın kafayla yaptığı açı 1 yaşında 16 dereceden 10 yaşında 22 dereceye kadar giderek artar ve sonrasında bir plato çizer. Bu demek oluyor ki aslında çocuk gelişiminde, kulağın kepçeliği aslında 10 yaş civarına kadar artmaktadır. Ayrıca, kepçe kulak deformitesi olan çocukların %30’u kadarında bu bozukluk doğumda bellli olmaz ancak 3. ay gibi ortaya çıkmaya başlar.
Kepçe Kulakta Önemli Yapılar
Bu yapılardan antiheliks kıvrımı ve konka derinliği, kepçe kulakta en önemli yapılardır. Çoğunlukla antiheliks kıvrımının normalden az olması, hatta bazen bu bölgede hiç kıvrım görülmemesi ve konkanın normalden daha derin olması veya büyük olması kepçe kulak deformitesinin gelişmesine neden olur. Bu iki bozukluk farklı derecelerde birlikte görülebilir. Bazı kepçe kulaklarda antihelikal kıvrım normalken diğer bazılarında konka normal olabilir. Bu iki yapının bozukluğunun şiddetine bağlı olarak kepçe kulağın şekli ortaya çıkar. Öyle ki, bazen kulağın üst kısmı kepçeyken, bazen tamamı bazen de sadece orta kısmı kepçe olabilir.
Bunların haricinde, kulak memesinin şekli bu bozukluğa katkıda bulunabilir. Kulak memesiyle ilgili bir bozukluk olduğunda, tahmin edileceği üzere kulağın alt 1/3’lük kısmında bir bozukluk görülür.
Yukarıda sayılanların haricinde, Darwin Çıkıntısının belirginliği de bazen dikkat çekebilir. Bu çıkıntının büyüklüğü kulak kepçesinin büyük görünmesine neden olabilir.
Kulağın Kafaya Göre Yerleşimi
Normal kulak kepçesi, kafa ile 20-30 derecelik bir açı yapar. Kulağın kafayla yaptığı açıyı değerlendirmek için kullanılabilecek en iyi yöntem, kepçe ile kafa arasındaki mesafedir. Bu mesafe üst tarafta 1.0 – 1.2 cm, ortada 1.6 – 1.8 cm. Kulak memesi hizasında ise 2.0 – 2.2 cm’dir. Bu mesafelerin kabul edilebilir sınırların üzerinde olması kepçe kulak görünümüne neden olur. Benzer şekilde kepçe kulak bozukluğunda kulağın kafayla yaptığı açı 30 derecenin üzerindedir.
Sık Görülen Kepçe Kulak Şekilleri
Kulağın Genelinde Kepçeleşme
Sıklıkla hem antihelikal kıvrım ya siliktir ya da düzdür hem de beraberinde kulağın konkası ya derin ya da büyüktür.
Antihelikal kıvrımın silik olması veya tamamen olmaması, kulağın özellikle üst 1/3’ünde belirgin görünümesine neden olur.
Diğer taraftan konkanın derin veya büyük olması kullağın özellikle orta kısmının belirgin olmasına sebep olur.
Dolayısıyla bu iki bozukluğun birlikte görülmesi kulağın genelinde bir kepçeleşmeye neden olur.
Bu iki bozukluk farklı derecelerde birlikte görülebilir; yani kimi hastada kıvrımın belirgin olmaması daha ön plandayken, kimi hastada konkanın derin veya büyük olması ön planda olabilir. Buna göre de kulağın yapısı değişkenlik gösterecektir.
Kulağın Üst Kısmında Kepçeleşme
Bazı hastalarda konka boyutu veya derinliği normalken antihelikal kıvrımı silik veya düz olabilir.
Konka boyutu veya derinliği normal olduğu için kulağın alt yarısı oldukça normaldir.
Buna karşın antihelikal kıvrımın silik veya düz olması nedeniyle kulağın özellikle üst 1/3’lük kısmı belirgindir.
Kulağın Orta Kısmında Kepçeleşme
Bazı hastalarda ise sadece konkada bozukluk vardır, yani ya derinliği fazladır ya da normalden büyüktür. Bu nedenle kulağın orta kesiminde bir açılma görülür.
Antihelikal kıvrım iyi geliştiği için kulağın üst 1/3’lük kesimi olabildiğince normal görünümdedir.
Olabildiğince diyorum çünkü aslında konkadaki bozukluk kulağın genelinde de bir kepçeleşmeye neden olur.
Kulak Memesinin Belirginliği
Yukarıdakilere ek olarak kulak memesi de belirgin olabilir.
Kepçe kulağın diğer bozuklukları kadar sık değildir. Bu durum daha ziyade konkanın büyüklüğü veya derinliği ile birlikte görülür.
Kulak memesinin belirginliğinin iki nedeni olabilir. Birincisi, kulak memesinin büyük ve sarkık olmasıdır ki bu durum, daha çok ilerleyen yaşla birlikte ortaya çıkar. İkincisi ise, kulak memesinin yanakla yaptığı açının geniş olmasıdır. Bu durum doğumsal bir özelliktir.
Darwin Çıkıntısı
Kıkırdak ve deriden oluşan bu çıkıntı, farklı toplumlarda değişen oranlarda görülür.
Bu yapının herhangi bir işlevi veya zararı yoktur.
Darwin çıkıntısı bazen göze batacak derecede büyük olup kulağın kepçe görünmesine neden olabilir.
Büyük Kulak
Bazen kulak boyutları kabul edilebilir sınırların üzerinde olur ve yüzün diğer yapılarıyla arasında bir orantısızlık ortaya çıkar. Bu durumlarda, genelde kulağın yüksekliği fazladır.
Stahl Kulağı
Antihelikal kıvrıma dik üçüncü bir kıvrımın görüldüğü Stahl kulağı, diğer kepçe kulak çeşitlerine göre daha nadir görülür. Daha çok tek taraflıdır. Nedeni bilinmemektedir.